Verslag informatiebijeenkomst opvanglocatie 50 alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV) | 12 juni 2025

De gemeente Helmond heeft onlangs bekendgemaakt dat er op de Smalstraat in Helmond een opvanglocatie komt voor 50 alleenstaande minderjarige vreemdelingen, hierna te noemen AMV-ers. Op 12 juni is er een informatiebijeenkomst georganiseerd voor omwonenden. Tijdens deze bijeenkomst gaf de gemeente meer informatie over de opzet en doelgroep van de opvang. Ook werd inzicht gegeven in de planning voor het komende jaar. Daarnaast beantwoordde o.a. burgemeester Sjoerd Potters, wethouder Gaby van den Waardenburg en Stephanie Quadvlieg (COA) vragen van inwoners. De avond werd begeleid door Tom Vaessen (avondvoorzitter). Aan de bijeenkomst hebben 16 belangstellenden deelgenomen. Van de bijeenkomst is dit verslag gemaakt voor alle aanwezigen en voor mensen die er niet bij konden zijn.

Heeft u nog vragen? Neem dan gerust contact op door een e-mail te sturen naar gemeente@helmond.nl.

Opening

Burgemeester geeft aan dat het doel van de avond is dat we luisteren naar elkaar. Welke zorgen, wensen en vragen leven er? Gemeente wil de omwonenden meenemen in de plannen en wat dit voor hen betekent. Het is deze avond belangrijk om elkaar uit te laten spreken, zodat alle vragen aan bod kunnen komen. Verder moet er voor iedereen de ruimte zijn om alles te kunnen bespreken, voor of tegen dit plan. Ter aanvulling wordt opgemerkt dat er vanavond geen raadsleden aanwezig zijn. Zij hebben op 10 juni een informatiebijeenkomst bij kunnen wonen en op een later moment zal er een raadsdebat plaatsvinden.

Waarom kiest Helmond hiervoor?

We hebben een wettelijke plicht die we als gemeente horen uit te voeren; de Spreidingswet. De taak van Helmond is om 100 AMV’ers te plaatsen. Er is al een locatie op de Torenstraat voor 50 AMV-ers. Met deze nieuwe locatie voldoet de gemeente aan de taakstelling. We vinden het als gemeente ook een morele plicht.

Onderbouwing keuze en verloop proces

Wethouder van den Waardenburg geeft aan dat er in 2024 de spreidingswet werd ingesteld. Helmond ging op zoek naar een locatie voor 250 vluchtelingen en een tweetal locaties voor 50 AMV-ers. Op Torenstraat wonen nu 50 AMV-ers.

Als tweede locatie is nu de Smalstraat aangewezen door het college. Omdat de locatie voldoet aan de vereisten vanuit de gemeenteraad en het COA, is dit een geschikte locatie. Het is namelijk centraal gelegen (dichtbij station en winkels), 10 jaar beschikbaar, in bezit van gemeente Helmond en goed bereikbaar (voor hulpdiensten). Gemeente biedt de grond de komende 10 jaar aan COA. COA is (financieel) verantwoordelijk voor de bouw van het pand, beheer en de begeleiding. Gemeente Helmond verhuurt alleen de grond.
De volgende stap is nu het ontwikkelen van een ontwerp en vervolgens dient COA de vergunningsaanvraag in bij gemeente. De Raad heeft hier dan nog zeggenschap in en ook de omgeving kan in die fase bezwaar maken. Er is dus nog inspraak mogelijk.

Waarom wordt er nu dan tóch gekozen om een opvang te openen, terwijl de Spreidingswet onder spanning staat? Kort samengevat zijn er drie belangrijke redenen om deze opvanglocatie te realiseren:

• De spreidingswet is niet van tafel, en dit lijkt zelfs nu verder weg dan ooit met de val van het kabinet. Dus de gemeente heeft zich hieraan toch te houden. Doen we dit niet, dan worden we gedwongen.
• Er bestaat een regionaal verband met metropool Eindhoven om allemaal ons steentje bij te dragen. Dit betekent dat er in een document is vastgelegd wat elke gemeente moet bijdragen aan opvangplekken.
• Humaan gezien vindt de gemeente het belangrijk om deze doelgroep op te vangen, vooral omdat we zien dat het in Helmond bij andere gelijke doelgroepen/opvang goed gaat. In Helmond bestaat er goed nieuwkomersonderwijs en daarom kan deze doelgroep goed landen.

Doelgroep, veiligheid en organisatie op de opvanglocatie

Stephanie Quadvlieg (COA): Stephanie is locatiemanager op de Torenstraat en heeft dus ervaring met de doelgroep in Helmond. Maar hoe verloopt de veiligheid op zo’n locatie. Stephanie geeft aan dat er de huisregel is dat de jongeren zich om 22.00 uur melden bij de begeleiding, maar ze kunnen de jongeren niet verplichten om binnen te blijven. Gaan ze toch naar buiten, dan gaan ze met hen in gesprek en lichten ze hen voor over het gedrag/normen/waarden in NL.

Elke 8 weken is er een omwonendenoverleg op de Torenstraat waarin zorgen geuit kunnen worden en vragen gesteld kunnen worden. Er zijn geen tot weinig klachten tot nu toe van omwonenden, de locatie wordt als positief ervaren door de omgeving. De interactie en het contact de omgeving is erg belangrijk. Daarom nemen de jongeren ook echt deel aan activiteiten in de wijk, zoals Koningsdagmarkt en organiseren van open dagen en een jaarlijkse buurtbarbecue.

Hoe ziet een gewone doordeweekse dag er uit voor deze jongeren?

Overdag gaan de jongeren naar school, ze hebben leerplicht. Begeleiding motiveert de jongeren op tijd op school te zijn en na school maken ze huiswerk, krijgen ze corveetaken en hebben sommigen bijbaantjes. Ook worden er gesprekken gevoerd over bv. hygiëne, normen en waarden en het psychisch welzijn van de jongeren. Er is nauwe samenwerking met o.a. Nidos (voogdij instelling), Jeugdzorg enz. Er is 24/7 beveiliging op locatie en ze zijn altijd telefonisch bereikbaar. Bij overlast of vragen kan er altijd contact gelegd worden met de locatie.

Frits Tuijt (afdelingsmanager Veiligheid): Het COA wil vooral een goeie buur zijn, dus probeer altijd in gesprek met hen te gaan. Daarnaast is gemeente natuurlijk ook bereikbaar voor meldingen. Er zullen vooraf duidelijke afspraken worden gemaakt met COA en gemeente en dit is vastgelegd in een veiligheidsplan. In het maandelijks veiligheidsoverleg en het 8 wekelijks omwonenden overleg kunnen alle zorgen, vragen enz. aan bod komen. Als gemeente houden we alle signalen vanuit de wijkadviseurs, wijkagenten, BOA’s e.d. ook goed in de gaten.

Onderwijs/dagbesteding

Wethouder Tuerlings aan het woord: Alle jongeren zijn leerplichtig en moeten dus naar school. Het Jan van Brabant college Gasthuisstraat is gespecialiseerd in deze doelgroep en heeft heel veel ervaring. Er werken goed onderlegde docenten die weten hoe ze met deze doelgroep omgaan.

De meeste jongeren beginnen met een basaal niveau op taal/rekenen enz. Maar er is ook aandacht voor hoe zaken werken in Nederland en hoe je je het beste thuis voelt en onderdeel wordt van de samenleving.
Dagbesteding wordt door het COA (op locatie) ingevuld en ze worden gemotiveerd om zich aan te sluiten bij sportverenigingen.

De wethouder blijft zich verwonderen en raadt aan om open te staan voor het perspectief van deze jongeren. Ze hebben door hun traumatische verleden een andere kijk op de wereld waar wij veel van kunnen leren.

Vragen van de aanwezigen

Na deze toelichting van de burgemeester, wethouders, afdeling Veiligheid en het COA krijgen alle aanwezigen de mogelijkheid om hun vragen te stellen. De gespreksleider Tom Vaessen geeft aanwezigen de gelegenheid de vragen te stellen. In dit verslag zijn de vragen en antwoorden direct onder de vragen verwerkt. Daarbij wordt ook aangegeven wie dit antwoord gegeven heeft.

Vragen met betrekking tot de veiligheid:

1. Er is op dit moment al veel overlast rondom station (drugsgebruik, overlast, criminaliteit). Welke specifieke criteria zijn gebruikt om deze locatie te kiezen? Hoe gaan we om met deze problematiek en een kwetsbare doelgroep?

• Weth Van den Waardenburg: De locatie voldoet aan de vereisten die worden gesteld door gemeenteraad en COA. Ook is er een politieadvies opgevraagd en daarin wordt aangegeven dat zij niet negatief zijn tegenover dit voornemen.
• Frits: Wanneer de locatie er is, is er veel meer zichtbaarheid van BOA’s en wijkagenten. We zullen nu al kijken welke signalen er liggen, om hier beter op te handhaven. Maar ook een oproep aan omwonenden om overlast, ook nu, te melden.
• Burgemeester: We gaan dit heel goed monitoren, maar ook belangrijk dat omwonenden overlast melden en specifiek aangeven of de overlast van de opvanglocatie af komt of juist niet. Dit is erg belangrijk, om adequaat te kunnen handelen. Daarnaast is er 24/7 beveiliging op locatie en is zijn BOA’s en wijkagenten vaak in de omgeving. Burgemeester doet de uitnodiging om je aan te sluiten bij de omwonendenavonden. Neemt de overlast toe, dan wordt daarop geacteerd. Ongeacht de duur van de locatie, zolang het nodig is houden we de vinger aan de pols op veiligheid.
• Stephanie: We geven veel voorlichting over drugs- en alcohol gebruik. Ook stichting Halt en verslavingsexperts wordt daarbij betrokken. Signalen wil COA altijd horen, zodat ze hierop kunnen acteren. Op de Torenstraat en Mierloseweg (oude AMV locatie die inmiddels is gesloten) is hier geen sprake van .

2. Er is op dit moment veel drugs gebruik in dit gebied. Het gaat om een groot gebied (Paterslaan, Stationsgebied en parkeerplek achter het oude belastingkantoor). Hoe gaan jullie dit oppakken?

• Burgemeester: Ook deze locaties noteren we en hier gaan we direct aandacht aan geven. Nogmaals; meldingen vanuit de omgeving zijn heel belangrijk, je mag ook anoniem melden als men zich daar prettiger bij voelt.

3. Politie geeft aan dat ze “niet negatief” zijn over de opvanglocatie voor deze doelgroep. Betekent dit dat ze ook niet positief zijn?

• Burgemeester: Dit wil zeggen dat ze positief adviseren. Dit heeft met de communicatiewijze van politie te maken en betekent niet dat ze twijfels hebben. Politie adviseert, maar hoeft geen toestemming te geven.

4. Er is gebrek aan draagvlak vanuit Helmond en er zijn veel tegengeluiden. Wat gaat de gemeente daaraan doen?

• Burgemeester: Het begint met goede informatie geven, maar we horen ook graag het sentiment. We gaan in gesprek, ook als we het niet met elkaar eens zijn

Vragen met betrekking tot de doelgroep

5. Er zijn in de wijk weinig faciliteiten voor jongeren, wat misschien maakt dat ze zich vervelen en overlast veroorzaken. Wordt er in de omgeving iets gerealiseerd?

• Stephanie: COA zorgt voor een aantrekkelijke buitenruimte, maar stimuleren ook jongeren deel te nemen aan verenigingen enz. Ze organiseren bv. ook zaalvoetbal, boksen (Mansouri Gym) en activiteiten in de Westwijzer.
• Burgemeester: Ook ideeën vanuit de wijk zijn welkom. Dus voel je welkom om hierover mee te denken.

6. Wat is de samenstelling van de groep?

• Stephanie: Dit is afhankelijk van wat de vraag is vanuit Ter Apel. Op de Torenstraat zijn er meer jongens (38) dan meisjes (12). Voor de Smalstraat is dit nog niet bekend. Tijdens het verblijf in de opvang wachten ze hun asielprocedure af.

7. Er is veel wisseling in de groepssamenstelling. Jongeren komen en gaan. Wat doet dit met de sfeer in een groep?

• Stephanie: Jongeren moeten zich kunnen ontwikkelen en dat de omgeving geen last heeft van de jongeren. We kijken naar hoe we hen het beste kunnen begeleiden. Het is hierbij van belang dat we ook altijd een “gezond” klimaat op de opvanglocatie behouden.

8. Het is belangrijk voor COA om met de jongeren in gesprek te gaan. Hoe doe je dat met een taalbarrière?

• Stephanie: We werken samen met tolken, maar de jongeren helpen elkaar ook goed. Als ze eenmaal het onderwijs in gaan zie je dat ze heel snel leren. Soms spreken ze al goed Nederlands binnen 3 a 4 maanden.

9. Hoe gaan de jongeren naar school of andere plekken?

• Stephanie: Ze gaan gewoon op de fiets. Ze krijgen fietstraining en verkeerstraining (ook praktijklessen). Ze gaan dus goed voorbereid de weg op.

10. Het zijn passanten, mensen die in een procedure zitten. Wat is voor hen het nut om een binding te krijgen met Helmond?

• Stephanie: Ik vind van niet, het zijn je nieuwe buren. Hoe beter geïntegreerd, hoe meer betrokken en dus een goeie buur voor ons.
• Burgemeester: van 14 t/m 18 jaar zijn belangrijke jaren voor die leeftijd waar ze in gevormd worden. Het zijn misschien maar 2 jaar, maar wel hele belangrijke jaren voor deze leeftijd.

Vragen met betrekking tot de locatie:

11. Waarom wordt er op zo’n dwingende wijze gecommuniceerd alsof het een onomkeerbaar besluit is

• Burgemeester: Zo is het niet bedoeld, maar we hebben bedoeld om wel duidelijk te zijn. Met deze brief willen we geen onduidelijkheden oproepen. Onze excuses dat dit zo niet is overgekomen. De intentie was om duidelijkheid te geven.

12. Wat voor soort opvanglocatie komt hier te staan?

• COA: dit is nu nog precies bekend. Zover zijn we nog niet, maar we zouden het fijn vinden als omwonenden hierin mee willen denken.

13. Wat gebeurt er met het pand na 10 jaar?

• Wethouder Van den Waardenburg: Na het aflopen dan de huurovereenkomst met COA, komt de locatie terug naar gemeente in de staat waarin het dan verkeert. Er is nu nog niet bekend wat daarna de bestemming is. Op termijn is er wel het voornemen om meer woningen toe te voegen aan dit gebied, maar niet voor de komende 10 jaar.
• Oproep van een omwonende: denk nu alvast na wat er in de toekomst mee kan gebeuren.

14. Er zijn brede criteria voor deze locatie. Welke locaties zijn nog meer in overweging genomen?

• Wethouder Van den Waardenburg: Er zijn zeer weinig opties in Helmond die we breed kunnen inzetten met de vele opgaves die we hebben (denk aan sociale woningbouw enz.). Deze locatie was snel inzetbaar, voldeed aan criteria en kon voor 10 jaar ingezet worden. Belangrijk is dat grond die niet van gemeente is, niet zomaar ingezet kan worden.

15. Waarom is er niet eerder gecommuniceerd met wat het plan is aan omwonenden?

• Wethouder Van den Waardenburg: Ten eerste heeft de Raad (de volksvertegenwoordigers) heeft hiermee ingestemd, dat is belangrijk voor het draagvlak. Ten tweede zijn we nu al in een heel vroeg stadium waarin we omwonenden betrekken. Voor gemeente is deze avond de start.

16. Is de keuze nu al gemaakt voor deze locatie?

• Wethouder Van den Waardenburg: De locatie is door het college vastgesteld, de gemeenteraad gaat nu nog een bindend advies geven. Dit is de besluitvorming.

17. De visie van het Stationskwartier staat haaks op deze plannen. Waarom deze keuze?

• Wethouder Van den Waardenburg: Voor dit stuk grond was nog geen concreet plan voor de komende 10 jaar. Het hoeft geen afbreuk te doen aan die visie, maar het kan juist een toegevoegde waarde zijn voor de omgeving. De andere plannen ontwikkelen we verder.

18. Het is opvallend dat er voorkeursrecht (WVG wet voorkeursrecht gemeente) op eigen grond gevestigd wordt en dat we nu horen dat er op deze locatie voor de komende 10 jaren geen plannen zijn. Kunt u dat toelichten?

• Wethouder Van den Waardenburg: Deze wet bepaalt dat grondeigenaren verplicht zijn om bij verkoop van hun grond de gemeente de eerste mogelijkheid te geven om aan te komen. De gemeente heeft dan het 'recht van eerste koop'. Er zit op deze locatie geen WVG, dus dat geldt hier niet. De plannen voor het Stationskwartier en omgeving worden in fases uitgevoerd. Voor deze locatie is er voor de komende 10 jaar geen andere bestemming.

19. In de Peel maken ze ook keuzes die erg afwijken van de keuzes die in Helmond worden gemaakt. Bv. meer in de buitengebieden en niet in de wijken. Waarom wordt er direct voor zo’n lange termijn een locatie gerealiseerd en niet korter zoals bv in de Peel?

• Wethouder Van den Waardenburg: Vanuit AMV is er vanuit COA echt de vraag voor 10 jaar. Ook moet een AMV locatie voldoen aan diverse criteria. Anders voldoet het niet aan de taakstelling voor de spreidingswet. Dit is anders bij een noodopvang/AZC.
• Stephanie: AMV-ers willen we laten participeren in de samenleving/wijken. Daarom is dit een van de vereisten die COA stelt voor deze doelgroep.

Vragen met betrekking tot de bestaande locatie aan de Torenstraat:

20. Hoe verloopt het omwonendenoverleg overleg op Torenstraat?

• Stephanie: Het verloopt goed en het is belangrijk dat omwonenden betrokken worden. Iedereen komt tijdens het overleg aan het woord, agendapunten kunnen vooraf worden aangedragen. Incidenten, signalen deelt COA met de omwonenden en andersom. Ook gemeente sluit aan en delen signalen of informatie. In het begin was het overleg eens in de 3 a 4 weken. Daarna kan naar behoefte afgeschaald worden naar 1x per 2 mnd. Maar het kan ook vaker. Indien nodig. Het betrekken van de wijk is heel belangrijk voor COA.

21. Ik hoor alleen maar goed nieuws vanuit gemeente en COA. Maar is het ook echt zo positief?

• Burgemeester: We spreken vanuit de ervaring die we nu hebben in Helmond met COA en die is positief. We kunnen niet garanderen dat er nooit iets kan gebeuren.

22. Ik ben erg benieuwd naar de ervaringen van de omwonenden van de Torenstraat.

• Omwonende: Ik heb verschillende omwonenden bij de Torenstraat gesproken en ze geven allemaal aan geen last te hebben van de jongeren.

23. Hoe lang bestaat Torenstraat?

• Sinds februari 2023 (ruim 2 jaar).

Afsluiting

Burgemeester geeft aan dat er terecht kritische vragen zijn gesteld en dat er ook nog dingen zijn die nog niet helemaal duidelijk zijn. Maar dat is in deze fase logisch. We hebben de vragen en zorgen vanavond dan ook écht gehoord en we nemen deze mee in het verdere proces. Ik nodig iedereen uit om, als we zover in de procedure zijn, mee te denken en mee te helpen hoe we dit samen goed en veilig neer kunnen zetten.