Commissiestukken Renovatie Sluis 7

Behoort bij agenda nr.

datum vergadering

Gemeente Helmond

Commissie-format

Verzoek College van B en W voor Commissiebehandeling.

Vastgesteld in B en W vergadering van : 20 juli 2004

Onderwerp: Inzet bestaande beschikbare middelen voor renovatie sluis 7 voor tijdelijke maatregelen.

Inhoud:

Reeds enige jaren geleden is een krediet beschikbaar gesteld voor het renoveren van sluis 7. Hier is ook

voorbereidend onderzoek voor gedaan. Vrij recent is bekend geworden dat de funderingen onder de

sluishoofden in de Zuid-Willemsvaart in zeer slechte staat verkeren. Naar aanleiding van deze constatering

komt de renovatie van sluis 7 in een ander daglicht te staan. Om de sluis te conserveren of, nog

verdergaand, op te'rmijn weer voor scheepvaart geschikt te maken, zullen de renovatiekosten vele malen

hoger zijn dan oorspronkelijk gedacht en het beschikbare krediet dus verre overschrijden. Mede hierom is de

uitvoering van de renovatie niet verder doorgezet. Niettemin doet zich nu de situatie voor dat sluis 7, die nog

een waterkerende functie heeft, een faalkans heeft die vele malen groter is dan wettelijk toegestaan in het

kader van het Bouwbesluit. De gevolgschade door het wegzakken van de sluishoofden is aanzienlijk, niet

alleen aan de sluis zelf, maar ook aan de omgeving. In de nadere toelichting wordt hier verder op ingegaan-.

Door middel van deze adviesnota wordt gevraagd de middelen ad E 146.000,= exclusief btw (E. 171.972,=

inci.btw voor BCF) welke nog resteerden op het oorspronkelijk in 2000 (begrotingswijziging nr. 7)

aanaevraaade en inmiddels afgesloten krediet " Renovatie Sluis 7" en die zijn toegevoegd en nog

beschikbaar zijn in de "Reserve egalisatie kosten" in te mogen zetten voor een tijdelijke maatregel (plaatsen

damwand) om de gevolgschade voor de omgeving door het bezwijken van sluis 7 te minimaliseren. Let wel:

schade aan de sluis zelf kan hiermee niet voorkomen worden.

Ter advisering voorliggende punten:

1. Instemmen met het beschikbaar stellen van een krediet van E 146.000,- (excl. BTW) voor het plaatsen

van een damwand voor sluis 7 ter voorkoming van gevolgschade voor de omgeving bij het bezwijken van de

sluishoofden.

2. Als dekking aan te wenden de middelen ad E 146.000,= exclusief btw (Oorspronkelijk voor BCF

E.171.972,= inci.btw) welke nog resteerden op het oorspronkelijk in 2000 (begrotingswijziging nr. 7)

aangevraagde en inmiddels afgesloten krediet " Renovatie Sluis 7" en die zijn toegevoegd en nog

beschikbaar zijn in de "Reserve egalisatie kosten"

Met dit verzoek mee te zenden stukken: raadsbijlage

Het college van B en W verzoekt:

om behandeling in de raad van 5 oktober 2004 waarbij rekening gehouden dient te worden met de adviezen

van:

de commissie RF op 14 september 2004

de commissie MO&E 16 september 2004

commissieformat krediet sluis 7

Pagina 1 van 3

Ruimte voor eventueel vervolg inhoud:

Reeds enige jaren geleden is een krediet beschikbaar gesteld voor het renoveren van sluis 7. Hier is ook

voorbereidend onderzoek voor gedaan. Vrij recent is bekend geworden dat de funderingen onder de

sluishoofden in de Zuid-Willemsvaart in zeer slechte staat verkeren. Deze constatering is gedaan door

Rijkswaterstaat na de sloop van sluis 2 bij Den Bosch in 1997, waarbij is geconstateerd dat de paalfundering

ernstig was aangetast door bacteriën. Hierdoor was het effectieve draagoppervlak met 30 tot 50%

verminderd. Ook de overige delen van de houten fundering en de schermen tegen achterloopsheid en

onderloopsheid zijn ernstig aangetast. Deze schermen zorgen ervoor dat er geen grondwaterstroming onder

of langs de sluis ontstaat waardoor zand wordt weggespoeld en de constructie instabiel wordt.

De verwachting is, gezien de vergelijkbare leeftijd en constructie van de oude sluizen in de Zuid-

Willemsvaart, dat de fundering van alle sluizen in slechte staat zijn. Het recente verzakken van een

sluishoofd bij de sluis in Veghei bevestigt deze aanname. De sluizen 7, 8 en 9 welke in eigendom zijn van

Hetmond behoren allen tot deze oude sluizen met een identieke houten paalfundering.

Naar aanleiding van deze constatering komt de renovatie van sluis 7 in een ander daglicht te staan. Om de

sluis te conserveren of, nog verdergaand, op termijn weer voor scheepvaart geschikt te maken, zullen de

renovatiekosten vele malen hoger zijn dan oorspronkelijk gedacht en het beschikbare krediet dus verre

overschrijden. Mede hierom is de uitvoering van de renovatie niet verder doorgezet.

Ter vergelijking:

- tijdelijk conserveren van de sluis (zonder direct herstel scheepvaartfunctie, maar deze wordt ook niet

onomkeerbaar gemaakt): kosten geraamd op ca. E 400.000,-

- renoveren van de sluis (met direct herstel van de scheepvaartfunctie, dus met vervangen fundering van

sluishoofden): kosten geraamd op tenminste E 1.500.000,- oplopend naar E 3.500.000,- afhankelijk van de@

wijze van uitvoeren.

Niettemin doet zich nu de situatie voor dat sluis 7, die weliswaar geen scheepvaartfunctie maar wel een

waterkerende functie heeft, een faalkans heeft die vele malen groter is dan wettelijk is toegestaan op basis

van het Bouwbesluit. Rijkswaterstaat heeft een faaikansenstudie gedaan voor de sluizen 4,5, en 6 en acht

.de kans op bezwijken van de sluishoofden zeer groot. Verwacht mag worden dat deze faalkans voor de

sluizen 7, 8 en 9 hetzelfde zal zijn. Sluis 7 is hierin wel het meest risicovol. Deze sluis wordt niet meer

bediend en beperkt onderhouden. Ook monitoring van de toestand van de sluis gebeurt op zeer beperkte

schaal. Sluizen 8 en 9 zijn de afgelopen jaren nog opgeknapt en gemoderniseerd (hoewel aan de fundering

uiteraard niets is gebeurd) maar deze staan nog onder dagelijks toezicht van de sluiswachters.

Wettelijk gezien wordt een maximaal toelaatbaar risico gehanteerd voor het bezwijken van een sluishoofd

van 3,2x1 0-6 (=0,0000032) per jaar. De huidige bezwijkkans voor sluis 7 (of beter gezegd, de bezwijkkans

voor de paalfundering en daarmee dus de sluishoofden) is berekend op 0,36 per jaar, een factor 100.000

keer groter dus dan maximaal toegestaan.

De gevolgen van het bezwijken van de sluis zijn:

¿ Het kanaaipand tussen sluis 8 en sluis 7 loopt 'leeg'. Dat wil zeggen dat de waterstand aanzienlijk daalt

met alle gevolgen van dien voor het centraal stedelijk gebied van Heimond. Het waterpeil bij het

Havenplein daalt met ca. 1,6 meter en er blijft hier een waterdiepte over van slechts 1,2 meter.

E Scheepvaart op de zuidelijke kanaaltak en de insteekhaven is niet meer mogelijk, immers de waterstand

daalt fors. Bedrijven aan de insteekhaven die hun aanvoer via het water krijgen kunnen dus niet meer

bevoorraad worden.

w De mogelijkheid van bezwijken van de sluizen 8 en 9 is reëel. Aangezien sluis 8 ineens een veel grotere

kolom water moet keren en dus een veel grotere druk te verwerken krijgt kunnen ook deze sluishoofden

wegzakken, hetzelfde effect kan vervolgens bij sluis 9 optreden (domino-effect). Ter informatie: sluis 8

keert nu een waterkolom van 2,1 meter. Bij het bezwijken van sluis 7 wordt dat een waterkolom van 3,7

meter.

m Er bestaat een kans op wateroverlast benedenstrooms van sluis 7, immers dit kanaalpand krijgt ineens

veel meer water te verwerken. Deze situatie stabiliseert na verloop van tijd wel weer, maar nochtans

kunnen er flinke problemen ontstaan.

Het risico op bezwijken is dermate groot dat er, vooruitlopend op definitieve besluitvorming over de functie

van de noordelijke kanaaltak, tijdelijke maatregelen genomen moeten worden om de gevolgschade van het

eventueel bezwijken van de sluishoofden te beperken.

Voorgesteld wordt om bovenstrooms van sluis 7, op enkele meters voor het sluishoofd, een damwand dwars

in het kanaal te plaatsen die de waterdruk opvangt. (Let wel: schade aan de sluis zelf kan hiermee niet

voorkomen worden.)

commissieformat krediet sluis 7

Pagina 2 van 3

De plaatsing van een damwand is ook in het kader van een mogelijk toekomstig herstel van de sluis geen

'weggegooid geld'. Om de sluis zelf in de toekomst te kunnen conserveren of renoveren is het plaatsen van

deze damwand sowieso noodzakelijk. De damwand dient dus een tweeledig doel.

Ook indien in de toekomst niet gekozen wordt voor conservering of renovatie van sluis 7, is deze damwand

noodzakelijk om een alternatieve waterhuishoudkundige voorziening te treffen, bijvoorbeeld het plaatsen van

een vaste stuw. Met andere woorden: het plaatsen van de damwand laat alle opties voor de toekomst open.

De benodigde middelen voor het plaatsen van een damwand zijn als volgt opgebouwd:

Aanbrengen damwand: E 93.975,00

Uitvoeringskosten, algemeen winst en risico etc. E 18.795,00

Engineering damwand E 10.000,00

Onvoorzien E 4.000,00

Subtotaal E 126.770,00

VAT (1 5%) E 19.016,00

Afronding E 214,00

------

TOTAAL (exclusief btw) E 146.000,00

commissieformat krediet sluis 7

Pagina 3 van 3