Commissiestukken Brabant in balans

BRABANT IN BALANS

TER KE ï@' N j',z- NAa@ "0'@i PROVINCIE NOORO-BRABANT

Provincie

Noord-Brabant

NBOFDELEMENTEN STREEKPLAN NOORD-BRABANT 2002

Gorinchem

GRENS REGIONALE NATUUR- EN AHS-LANDSCHAP STROOMWEG VAARWEG

LANDSCHAPSEENHEID (RNLE) AHS-LANDBOUW PROVINCIALE/ STADSGEWESTELIJKE E3EBOUWING NOORD-BRABANT (2001) N

GHS-NATUUR GRENS STEDELIJKE REGIO GEBIEDS-ONTSLUITINGSWEG PLANGRENS

GHS-LANDBOUW SPOORWEG @i@

SCHAAL 1 :500.000

"BRABANT IS MOOI EN HEEFT VEEL KWALITEITEN,

MAAN OE PROVINCIE LIJKT IN SNEL TEMPD TE

VERSTENEN EN BE KWALITEITEN STAAN ONDER

DRUK. DUS PROVINCIE-. DOE ER WAT AAN

VOORDAT HET TE LAAT ISE." DAT IS DE MENING

VAN VEEL MENSEN IN NODRD-BRABANT. HET

STREEKPLAN NOORD-BRABANT 2002, LIJKT

TEGEMOET TE KOMEN AAN DIT GEVOEL VAN DE

BRABANDERS. MET DIT STREEKPLAN HUDPT DE

PROVINCIE BRABANT MODI TE HOUDEN. DAARBIJ

GAAT ZIJ UIT VAN EEN GDED EVENWICHT

TUSSEN MENS, ECONOMIE EN NATUUR:

BRABANT IN BALANS.

Li b

Provincie

Noord-Brabant

2

BEBOUWING IN BRABAIVI 1080 2088

@-let hoofddoel van het streek,. ... . ...

de provincie Noord-Brabant is i

zorgvuldig ruimtegebruik.

Op bijgevoegde kaartjes ziet u de

verstedelijking van Brabant in beeld x

gebracht. Die verstedelijking

gaat in

een steeds sneller tempo. D

'la m

kiest de provincie voor een

afweging van ruirntegebruik, want als

we nu niets doen is Brabant over 1

enkele decennia geheel versl@edelijkt.

L-:j

SL

lok

2 0 8 O

47o

4t

IEDERE TIEN JAAR EEN STREEKPLAN

Noord-Brabant is een dynamische provincie die een enorme groei doormaakt. Ieder

nieuw bedrijf heeft grond nodig. Mensen willen wonen, boeren willen hun bedrijf

uitbreiden, de recreatiesector wil meer campings en vakantieterreinen en we willen

ons comfortabel kunnen verplaatsen per auto, fiets en openbaar vervoer. Dat alles

vraagt ruimte. En dan hebben we het nog niet eens over het water dat de ruimte vraagt

en natuurgebieden die we graag uit willen breiden.

Maar ruimte is schaars. Het is niet mogelijk om voor de vuist weg aan ieders wensen

tegemoet te komen. Dan zou Brabant in korte tijd onleefbaar worden. Daarom stelt de

provincie een streekplan op. Een streekplan geeft aan welke uitgangspunten de

provincie de komende tienjaar hanteert om de ruimtelijke ontwikkelingen in goede

banen te leiden.

HET BNTWIKKELINGSPROCRAMMA

De hoofdlijnen voor het provinciaal ruimtelijk beleid zijn vastgelegd in het Streekplan

Noord-Brabant 2002. Onlosmakelijk verbonden met dit streekplan is het

ontwikkelingsprogramma. Hierin worden heel concreet bijdragen genoemd om het

toekomstbeeld zoals dat geschetst is in het streekplan te bereiken. Iedere twee jaar

wordt het ontwikkelingsprogramma door Provinciale Staten geactualiseerd.

Voorheen beperkte de provincie zich tot het maken van plannen en toezicht houden

op gemeenten. Nu wil ze ook een meer ontwikkelende rol spelen binnen het

ruimtelijk beleid: samen met haar partners wil ze zorgen dat het ruimtelijk beleid ook

echt van de grond komt.

N 0 0 F 0 D 0 E L

HOOFDDOEL VAN HET STREEKPLAN IS DAT ER IN DE TOEKOMST

ZORGVULDIGER MDET WDRDEN OMGESPRONGEN MET DE

BESCHIKBARE RUIMTE. OM OAT TE BEREIKEN ZIJN VIJF

UITGANGSPUNTEN ('PRINCIPES') VAN BELANG:

1. meer aandacht voor de onderste lagen;

2. zuinig ruimtegebruik;

3. concentratie van verstedelijking;

4. zonering van het buitengebied;

5. grensoverschrijdend denken en handelen.

In deze brochure worden de vijf principes nader toegelicht. Zij worden geïllustreerd

met acties uit het ontwikkelingsprogramma. Voor elk principe zijn een of meerdere

relevante acties in de linkerkolom van elke pagina kort samengevat.

MEER AANDACHT VOOR DE ONDERSTE LAGEN

Stimuleren beeldkwalitelt DE EERSTE LAAG

Veel mensen vinden dat de beeld- Het eerste principe is dat er meer aandacht moet zijn voor de onderste lagen. En dat is

kwaliteit van de Brabantse ruimte vaak

nogal te wensen over laat. letterlijk bedoeld, namelijk de bodem onder onze voeten. De onderste laag wordt

De provincie stimuleert daarom het gevormd door het watersysteem en de bodemgesteldheid. Daarmee hangen

opstellen van beeldkwaliteitsplannen natuurlijke, landschappelijke en cultuurhistorische waarden samen. Er is een traditie

en gaat de discussie rondom beeld- gegroeid van het aanpassen van de bodem en de waterhuishouding aan de behoeften

kwaliteit aanzwengelen. Beelden

spelen hierbij een belangrijke rol als van het ruimtegebruik. Recente ervaringen met wateroverlast hebben de gedachten

communicatiemiddel. Vooral bij de hierover veranderd. Behoud en versterldng van een robuust water- en bodemsysteem

aanleg van nieuwe infrastructuur en

bedrijventerreinen is het van belang wordt nu belangrijk. Zo wil de provincie water meer de ruimte geven. Onder andere

oor de bergingscapacitelt van beken en rivieren te vergroten en door ervoor te zorgen

meer aandacht te besteden aan d

beeldkwaliteit en landschappelijke dat het water bij grote piekafvoeren niets in de weg wordt gelegd.

inpassing. Ook zal bij plannen voor wonen en werken meer rekening gehouden moeten worden

met de onderste laag van bodem en water. Een watertoets wordt verplicht gesteld voor

nieuwe, voor water belangrijke, ruimtelijke plannen. De watertoets is een instrument

dat de gevolgen van een ruimtelijke ingreep voor het watersysteem in beeld brengt en

ook aangeeft hoe negatieve effecten worden voorkomen. Meer aandacht voor het

water betekent ook, dat waterschappen meer dan vroeger betrokken worden bij de

ontwil&eling van plannen.

DE TWEEDE LAAG

De tweede laag wordt gevormd door de infrastructuur, zoals wegen en spoorrails.

De provincie wil graag in de groeiende mobiliteitsbehoefte voorzien en tegelijkertijd

Brabant bereikbaar en leefbaar houden. Daarom kiest ze ervoor het gebruik van

bestaande wegen en rails te intensiveren. Dit kan door gebruik te maken van nieuwe,

innovatieve technieken die oplossingen bieden boven, onder en naast bestaande

infrastructuur. Verder wil de provincie het bestaande wegennet op orde brengen.

Wegen waarvoor al een tracébesluit is genomen of een bestemmingsplan is goed-

gekeurd, zullen vlot worden aangelegd.

Brabant en met name de grote steden moeten optimaal bereikbaar zijn. Daarom is het

belangrijk dat zij aangesloten zijn op het internationale net van hogesnelheids-

treinen. Om de bereikbaarheid binnen Brabant te verbeteren, wordt ingezet op de

aanleg van het Brabantstadspoor. Dit is een lightrailsysteem dat de grote steden in

Brabant met elkaar verbindt. Aan dit spoor kunnen nieuwe stations en voorstads-

haltes worden verknoopt. Buiten Brabant sluit het Brabantstadspoor aan op Nijmegen,

Venlo, Weert, Geldermalsen en Dordrecht. De provincie vindt het belangrijk dat in de

steden en de stedelijke regio's een snel en betrouwbaar openbaar vervoersysteem

wordt gerealiseerd, dat optimaal aansluit op het Brabantstadspoor. Ook stimuleert de

provincie het fietsgebruik en de aanleg van nieuwe fietspaden.

Goederenvervoer moet zoveel mogelijk plaatsvinden over spoor en water. Grote

doorgaande vervoerstromen zullen vooral via de'goederenruit'moeten gaan.

Deze ruit bestaat uit de Betuweroute, de Ijzeren Rijn en een spoorverbinding tussen

Rotterdam en Antwerpen. Om het vervoer over water te stimuleren, zijn nieuwe op- en

overslagfaciliteiten nodig. Het vraagt ook om verbetering van een aantal kanalen.

DE DERDE LAAG

De eerste twee lagen, het bodem- en watersysteem en de infrastructuur, moeten in de

toekomst meer sturend worden voor de ruimtelijke ontwikkelingen in de derde laag. Deze

laag wordt gevormd door het ruimtegebruik voor wonen, werken, landbouw en recreatie.

ZUINIG RUIMTEGEBRUIK

Stimuleren herstructurering

De enorme dynamiek van Noord-Brabant brengt met zich mee dat de druk op de

De provincie wil herstructurering ruimte groot is en groot blijft. Natuurlijk, Brabant heeft nog ruimte, maar die ruimte-

stimuleren. Dit is een belangrijk

speerpunt van het nieuwe ruimtelijke voorraad is 'eindig'. Het tweede principe van de provincie in het streekplan is dan ook

beleid. De provincie is bezig om voor dat we zuinig moeten omgaan met de resterende onbebouwde ruimte. Op die manier

bedrijventerreinen een herstructu-

wil de provincie de ongebreidelde groei van bebouwing afremmen. Waar wel

reringsmaatschappij in het leven te

gelegenheid is voor uitbreiding,van bebouwing stelt de provincie nadrukkelijk dat dit

roepen. Deze zal zich richten op het

bundelen van kennis en het inzetten samen moet gaan met een kwaliteitsverbetering elders in het buitengebied.

van financiële middelen (fonds-

werving). Onderzocht wordt of Sleutelwoorden bij zuinig ruimtegebruik zijn inbreiden, herstructureren en

heeft ook een dergelijke maatschappij

voor woonwijken en voorzieningen in intensiveren. Inbreiden is het tussenvoegen van nieuwbouw in bestaande bouw.

het leven te roepen. Herstructureren heeft betrelddng op het opnieuw en efficiënt inrichten van

bestaande, maar verouderde wijl@@en en bedrijventerreinen. Een intensiever gebruik

van de ruimte wil de provincie bereiken door compacter te bouwen, meer de hoogte

en de diepte in, en door een meervoudig gebruik van de ruimte. Dit laatste betekent

dat meerdere functies op één en dezelfde locatie gecombineerd worden. Wonen,

werken en zorg gaan bijvoorbeeld goed samen. Maarje kunt hierbij ook denken aan

het gebruik van dezelfde ruimte voor bepaalde doeleinden op verschillende

tijdstippen van de dag. Intensief ruimtegebruik kan ook breder gezien worden; ook

het samengaan van functies als waterberging, landbouw, natuur en recreatie past in

deze lijn. In het licht van het principe van zuinig ruimtegebruik ziet de provincie het

als een uitdaging om samen met het bedrijfsleven, de betrokken overheden en andere

initiatiefnemers de uitbreiding van het stedelijk ruimtebeslag voor nieuwe bedrijven-

terreinen in Brabant flink te beperken.

0

CONCENTRATIE VAN VERSTEDELIJKING

Brabandstad De provincie zet het beleid dat er op gericht is de verstedelijking te concentreren

De relaties en verbindingen tussen de voort. Zo kunnen zich in Brabant sterke steden ontwikkelen en kan het dichtslibben

vijf stedelijke regio's die we in Brabant

onderscheiden zullen naar verwach- van het landelijk gebied worden tegengegaan. In het streekplan worden vijf stedelijke

ting steeds sterker worden. Dit vraagt en vijftien landelijke regio's aangegeven. Aan elke regio, zowel de stede@ijke als de

in toenemende mate om afstemming

landelijke, is een woningbouwprogramma toegewezen, evenals een regionaal

tussen de stedelijke regio's en de

ruimtebudget voor de uitbreiding en aanleg van bedrijventerreiiien.

grote steden Breda, Eindhoven,

Heimond, 's-Hertogenbosch en

Tilburg. Hebben we in de toekomst DE STEDELIJKE RECID'S

nog wel vijf stedelijke regio's of kunnen De provincie ziet stedelijke regio's als grote, samenhangende verstedelijl@cte gebieden,

we beter spreken van één 'Brabant-

stad'? Dat wil de provincie graag die zich in de toekomst verder zullen ontwikkelen tot aantrekkelijke woon-, werk- en

onderzoeken. Daarbij spelen vragen leefmilieus. De stedelijke regio's nemen het leeuwendeel van de woningbouw voor

als: hoe hangen de steden en hun rekening. Ook het grootste deel van de ruimtebehoefte aan bedrijventerreinen

stedelijke regio's onderling samen, hoe moet hier worden opgevangen. De stedelijke regio's bieden ruimte voor economische

houden we de open ruimten tussen de

stedelijke regio's ook echt open en hoe groei van de regio's zelf en de eventuele nieuwvestiging van bedrijven van buiten

kunnen we de bereikbaarheid van Noord-Brabant. Daarnaast moeten ze ook ruimte bieden aan grote bedrijven die

E3rabantstad verbeteren? vanuit de omliggende landelijke regio's naar de stedelijke regio's verhuizen.

Verplaatsing grote bedrijven

De provincie wil samen met partners DE LANDELIJKE REGIO'S

een Projectbureau Overloop Bedrijven Voor de landelijke regio's geldt dat verdere aantasting van het buitengebied voorkomen

instellen. Dit bureau stimuleert dat moet worden. Er kan maar beperkt nieuwbouw plaatsvinden. Uitbreiden kan pas als blijkt

bedrijven, die qua aard, schaal en

@en

functie niet meer passen in e dat nieuwbouw niet binnen het bestaand bebouwd gebied mogelijk is. En dan alleen daar

landelijke regio, verhuizen naar een waar dat, gelet op de lagenbenadering, verantwoord is. Dit moet op regionaal niveau

bedrijventerrein in een stedelijke regio, worden bekeken. De ruimte in de landelijke regio's moet vooral bestemd blijven voor kleine

naar Moerdijk/Moerdijkse Hoek of en middelgrote bedrijven. Grote bedrijven horen in principe thuis op bedrijventerreinen

naar een nog te ontwikkelen regionaal

bedrijventerrein in een landelijke regio. binnen de stedelijke regio's, op Moerdijk of op één van de regionale bedrijventerreinen.

Stimuleringsfonds Vitale Dorpen In de landelijke regio's staat de leefbaarheid van kleine kernen onder druk. Dat uit

De provincie wil de leefbaarheid en zich onder meer in een sterke ontgroening en vergrijzing, in een achteruitgang van

vitaliteit van de dorpen bevorderen.

Hiertoe bestaan al diverse regelingen, voorzieningen en in een verminderde bereikbaarheid via het openbaar vervoer.

zoals bijvoorbeeld het Combifonds De provincie wil graag dat de dorpen vitaal blijven. Waar mogelijk zal de provincie dit

Maatschappelijke Voorzieningen. via haar ruimtelijk beleid bevorderen.

Aanvullend hierop stelt de provincie

voor, via een Stimuleringsfonds Vitale

Dorpen, geld vrij te maken om functie-

menging op het vlak van wonen, wer- STEDELIJKE EN LANDELIJKE REGIO'S

ken, zorg en andere maatschappelijke 11

voorzieningen te stimuleren,

r

ste

ZONERING VAN HET BUITENGEBIED

Verbeterprojecten buitengebied

Het buitengebied van Noord-Brabant blijft in hoofdzaak bestemd voor landbouw,

De provincie wil via verbeterprojecten natuur en recreatie. Tot nu toe lag de nadruk vooral op de landbouw, maar er komt

een kwaliteitsimpuis geven aan

verrommelde gebieden. Kern is, dat in meer en meer aandacht voor natuur, landschap, toerisme en recreatie. Toerisme en

ruil voor de bevordering van de recreatie zijn belangrijke activiteiten die bijdragen aan de economische vitaliteit van

kwaliteit van natuur, milieu en land-

het buitengebied. Niet alles wordt echter geaccepteerd. Recreatievoorzieningen die

schap, er in zo'n gebied woningen o1

T

veel bezoekers trekken horen namelijk niet thuis in het landelijk gebied. De provincie

bedrijven, met de nodige infrastructuur,

mogen worden gebouwd. Gedacht kiest in het landelijk gebied nadrukkelijk voor Ideinschalige verblijfsrecreatie.

kan bijvoorbeeld worden aan voor-

malige stortplaatsen, ontgrondingen- Het buitengebied is in het vorige streekplan verdeeld in een groene hoofdstructuur

putten en verrommelde overgangs- i

gebieden tussen kern en buitengebied. (GHS) en een agrarische hoofdstructuur (AHS). Deze verdeling houdt de provincie, zij

het met enkele kleine wijzigingen, ook aan in dit streekplan.

Stimuleringsregeling agrarisch In de GHS staat de natuurfunctie voorop en is plaats voor grondgebonden landbouw

natuur- en landschapsbeheer en recreatie met een groen karakter. In de AHS is het in stand houden en versterl(en

Noord-Brabant kent vele natuur- en

landschapswaarden, juist ook in van de landbouw het belangrijkste uitgangspunt. Ook zijn hier ruime mogelijkheden

landbouwgebieden. Agrariërs zijn voor toerisme en recreatie.

dikwijls graag bereid om de zorg voor

natuur en landschap in hun bedrijfs- De landbouw is met circa 20.000 boeren op 310.000 hectare grond de grootste ruimte-

voering in te passen, maar krijgen

daardoor wel te maken met inkomsten- gebruil@@er in Brabant en dat zal de komende jaren ook niet veel veranderen.

derving. De provincie wil agrariërs De provincie wil toe naar een duurzame, veelzijdige en economisch rendabele land-

tegemoet komen met een stimulerings- bouw. Waar welke vorm van landbouw wenselijk en mogelijk is, is mede afhanl-elijk

regeling. Tegelijkertijd is het de

bedoeling om regionale netwerken van van de draagkracht van de bodem en het watersysteem.

agrariërs, vrijwilligers, natuurbe- Het buitengebied van onze provincie wordt de l(omende jaren op de schop genomen in

schermingsorganisaties en overheden het kader van het project'Revitalisering Landelijk Gebied'. De zonering in AHS en GHS

op te zetten om agrarisch natuur- en in het streekplan is een belangrijk richtpunt voor die revitalisering.

landschapsbeheer verder te

stimuleren.

GRENSOVERSCHRIJDEND DENKEN EN HANDELEN

Visie regio Oost-Kempen Noord-Brabant is geen eiland; het vormt geen afgesloten en geïsoleerd gebied.

De grensoverschrijdende regio Oost- De beken en rivieren die door Noord-Brabant stromen komen ergens vandaan en gaan

Kempen omvat grofweg ne viertioek ergens naar toe. De bodem houdt niet op bij de provinciegrens en activiteiten binnen

Eindhoven-Heimond-Lommel-Budel.

In deze regio liggen vraagstukken op Brabant hebben directe invloed op omliggende provincies en omgekeerd. Dit vraagt in

het gebied van infrastructuur, natuur, toenemende mate om grensoverschrijdend denken en handelen. Het wordt steeds

water, verstedelijking en bedrijven- belangrijker om als gemeenten en provincies, maar ook als landen onderling goed

terreinen. De provincie zal samen me, samen te werken en activiteiten op elkaar af te stemmen. Met name als het gaat om

haar (Belgische) partners een p

deze ruimtelijke vraagstukken zaken op het gebied van water, natuur, infrastructuur, verkeer en vervoer en

ontwikkelen, waarna ze gezamenlijk bedrijvigheid.

aangepakt worden.

MEEIR WETEPJ?

HET STREEKPLAN NOORD-BRABANT 2002 15 IN EEN E30X SAMEN MET HET

ONTW@KKELINGSPROGRAMMA RUIMTELIJKE ORDENING, PLANKAART 1 EN

PLANKAA@4T 2 (SCHAAL 1:100,000) EN EEN CD-ROM TE BESTELLEN BIJ HET

SERVICE-CENTRUM VAN DE PROVINCIE, HET IS OOK MOGELIJK DE PLAN@

KAARTEN EN DE CD-ROM APART TE BESTELLEN.

EEN TOTALE STREEKPLANSET KOST 22 EURO, EEN LOSSE CD-ROM 10 EURD

EN EEN SET LOSSE PLANKAARTEN 5 EURO.

SERVICE-CENTRUM PROVINCIE NGBRD-BRABANT

TELEFDON: 073- 681 25 25

EMAIL: 2525@BRABANT.Nt

OP DE CD-ROM STAAN HET STREEKPLAN EN HET BIJBEHORENDE

ONTWIKKELINGSPROGRAMMA. OOK DE KAARTBEELDEN BEHOREND BIJ HET

STREEKPLAN ZIJN OPGENOMEN. DAARNAAST IS EEN POVV59PÖINT-

PRESENTATIE OVER HET STREEKPLAN EN HET ONTWIKKELINGSPROGRAMMA

VIA DE CD-ROM OP TE STARTEN. SPECIAAL AAN DE CD-ROM IS DAT ER

VERSCHILLENDE ZOEKMOGELIJKHEDEN WORDEN GEBODEN, ZOALS ZOEKEN

VIA DE PLANKAARTEN OF DE TREFWOORDENLIJST@

ALLE INFORMATIE OMTRENT HET STREEKPLAN NOOGD-BRABANT 2002

TREFT tJ (}OK AAN OP ON2t !NTERNETSITE WWW.BRABANT.NL/RUIMTE.

DE BT)VENGENOEMDE DOCUMENTEN, INCLUSIEF HET KAARTMATERIAAL KUNT

U DAAR KOSTELOOS DOWNLOADEN.

CULDFON

DAARNAAST IS HET MOGELIJK OVER ENKELE SPECIFIEKE ONDERWERPEN BIJ

Brochure 'Brabant in Balans' HET SERVICE-CENTRUM SCHRIFTELIJKE INFORMATIE OP TE VRAGEN:

April 2002

- WONINGBOUW IN DE DORPEN, ANTWOORD OP TIEN VEEL GESTELDE

Uitgave VRAGENIJANUAR12002);

Provincie Noord-Brabant - STREEKPLAN EN VIJFDE NOTA: EEN VERGELIJKING VAN BEGRIPPEN

Brabantlaan 1 (JANUARI 2002);

Postbus 90 1 51 - STREEKPLAN EN REVITALISERING LANDELIJK GEBIED (JULI 2001);

5200 MC 's-Herlogenbosch - BRABANTSTAD (JULI 2001).

Telefoon: 073-6812 812

E-mail: overruimteciesproken@brabant.ni

www.brabant.ni/ruimte V136R IPJHUÜDELIJKE VRAGEN BVER HET STREEKPLAN (IF HET GNTWIKKELINGS-

PROGRAMMA KUNT U TERECHT BIJ DE AFDELING RUIMTELIJKE ORDENING VAN DE

Redactie PRDVINCIE EGDRO-BRABANT, TELEFOON: 073-6812391 OF MAILEN NAAR

Kernteam Streekplan, 's-Hertogenbosch BVERRUIMTEGESPRDKEN@BRABANT.N

Vormgeving

Mooijekind ontwerpers, Loenen (Veluwe)

Drukwerk

Drukkerij de Rijn, Dieren

Oplage

5000

(D2002

Aan de inhoud van deze brochure

kunnen geen rechten worden ontleend.