Bestuur
Hoofdstuk 5: Aanpak op brede veiligheidsthema’s

Hoofdstuk 5: Aanpak op brede veiligheidsthema’s

In ons beleid zetten we accenten. Dat betekent dat we extra aandacht, tijd, capaciteit en middelen inzetten op de thema’s ondermijning, risicojongeren en digitale criminaliteit. Dit doen we bovenop onze inzet op de andere veiligheidsthema’s die we onverminderd voortzetten.

We benoemen in dit hoofdstuk bij de verschillende veiligheidsthema’s de bijzonderheden en aandachtspunten voor de komende jaren. Het is geen volledig overzicht van wat we op deze veiligheidsthema’s doen, maar geeft de hoofdlijnen weer.

5.1 Veilige woon- en leefomgeving

Door vormen van overlast, verloedering, verkeersonveiligheid, criminaliteit en geweld kunnen de leefbaarheid en veiligheid in wijken, buurten en straten onder druk komen te staan. In bepaalde wijken van onze stad speelt dit in grotere mate dan in andere delen. Ons doel is de leefbaarheid en veiligheid (objectief en subjectief) op een acceptabel niveau te behouden en waar nodig te verbeteren. We werken daarbij wijkgericht en leggen de focus op de meest kwetsbare wijken: Binnenstad-Oost, Helmond-Oost, Helmond-Noord, Helmond-West en Rijpelberg. We investeren zowel in de sociale kwaliteit als in de fysieke kwaliteit van de leefomgeving.

Sociale kwaliteit

De sociale kwaliteit van een buurt of wijk heeft grote invloed op de veiligheid en leefbaarheid. Bij sociale kwaliteit gaat het over vitaliteit en veerkracht, maar ook over de onderlinge relaties en contacten tussen inwoners. De sociale kwaliteit kan onder druk komen te staan door bijvoorbeeld woonoverlast, overlast van personen met onbegrepen gedrag, illegale bewoning of intimiderend gedrag.

Onze inzet op sociale kwaliteit:

De integrale samenwerking met partners op wijkniveau staat centraal. Met als doel: dichtbij, laagdrempelig en bereikbaar voor inwoners in de wijk. Vanuit de gemeente geven we dit onder andere vorm met onze boa’s die we wijkgericht inzetten. De komende jaren versterken we ook het wijkgericht werken in algemene zin.
Waar nodig benutten we maximaal de bestuursrechtelijke, strafrechtelijke, civielrechtelijke (waaronder zorg) en preventieve maatregelen om de leefbaarheid en veiligheid zo veel mogelijk te borgen. Bijvoorbeeld een gebiedsverbod als voorbeeld van een bestuursrechtelijke maatregel.
De samenleving wordt steeds complexer en een aantal inwoners worstelt daarmee en komt in de problemen. Die problemen kunnen de oorzaak vormen voor overlastgevend en crimineel gedrag waardoor de veiligheid en leefbaarheid in de wijken en buurten onder druk komen. Dan is het belangrijk dat er gericht wordt ingegrepen. Dat gericht en effectief ingrijpen vraagt om intensieve samenwerking tussen de partners. Duidelijke proces- en/of casusregie in (complexe) cases op het snijvlak tussen zorg- en veiligheid geven we daarin bijzondere aandacht. De “Aanpak Voorkomen van Escalatie” methodiek (AVE) is een belangrijke methodiek die in complexe cases helpt om betere samenwerkingsafspraken te maken over de taken en verantwoordelijkheden. We gaan deze methodiek steviger implementeren en borgen.
De vitaliteit en veerkracht van sommige wijken staat onder druk. Dit houden we scherp in de gaten. Samen met politie en woningcorporaties kijken we kritisch naar de plaats waar kwetsbare bewoners terecht komen en onder welke voorwaarden dit is. De draag- en vraagkracht in een wijk moet in evenwicht zijn. We bekijken samen welke instrumenten we hebben om dit positief te beïnvloeden.
Bij personen met onbegrepen/verward gedrag zorgen we er met partners voor dat er gericht zorg wordt ingezet om verdere escalaties te voorkomen. Ook zoeken we aansluiting bij de persoonsgerichte aanpak voor personen met onbegrepen gedrag vanuit het Zorg- en Veiligheidshuis.
We werken aan de realisatie van een Time-out & Verblijfsvoorziening. Het gaat om een voorziening waar maximaal 30 mensen met meervoudige en complexe problemen 24 uur per dag en 7 dagen per week opvang en begeleiding krijgen. Dit moet bijdragen aan de vermindering van de overlast en criminaliteit in de stad.
We implementeren en borgen in samenwerking met partners het bestuurlijk akkoord re-integratie ex-justitiabelen en het programma huiselijk geweld en kindermishandeling.
Bij illegale bewoning hebben we naast aandacht voor het tegengaan van overlast, focus op de onderliggende problematiek (bijv. afpersing, mensenhandel en uitbuiting). Woningcorporaties hebben hierin een belangrijke (signalerende) rol en een sterke en gedeelde informatiepositie is daarin essentieel. De komende periode gaan we aan de slag met het convenant Woonoverlast om de samenwerking met onder andere de woningcorporaties verder te versterken.
In de aanpak van drank- en drugsoverlast blijven we inzetten op handhaving en gaan we door met de strafrechtelijke aanpak van ‘kopstukken’, belangrijke personen in criminele groepen. Bij de jongere volgers van de kopstukken zetten we in op een combinatie van zorg in het vrijwillige kader, indien nodig inzet van het strafrecht en deelname aan persoonsgerichte aanpak voor jeugdigen via het Zorg- en Veiligheidshuis.

Fysieke kwaliteit

Veel inwoners noemen de fysieke kwaliteit van de woonomgeving als een factor van invloed op de veiligheidsbeleving. Dat betekent dat we onverminderd blijven inzetten op de fysieke kwaliteit:

We zetten naast het tegengaan van onveiligheid vooral in op het voorkomen ervan. We pakken de oorzaken van leefbaarheids- en veiligheidsproblemen in de openbare ruimte aan. Vaak vraagt dit een combinatie van sociale en fysieke investeringen en een goed beheer en onderhoud van de buitenruimte. Ook benutten we hierin de kracht van inwoners die hieraan willen bijdragen en waar nodig zetten we in op positieve gedragsbeïnvloeding (bijvoorbeeld bij het juist aanbieden van afval).
We zetten onze handhavingscapaciteit optimaal in en blijven daarbij kijken naar innovatieve mogelijkheden om de naleving van wet- en regelgeving door bewoners en ondernemers te stimuleren (bijvoorbeeld door het risicobewustzijn te vergroten en gedragsaanpassing te stimuleren). We zetten onze handhavingscapaciteit in op hotspots en werken nauw samen met onze handhavingspartners. Bij ongewenst gedrag plegen we interventies.
Een aanpak op maat doet recht aan de verschillen tussen wijken en aan de verschillen in zorgen en problemen die inwoners en ondernemers ervaren. We spannen ons maximaal in om de verschillen tussen de wijken te verkleinen en hanteren daarbij als uitgangspunt een schoon, heel en veilige leefomgeving.
We willen de bewustwording bij inwoners en ondernemers van hun eigen verantwoordelijkheid op het gebied van leefbaarheid en veiligheid vergroten en stimuleren dat zij meedenken en meedoen. We benutten de kracht van onze inwoners in de bijdrage die zij leveren aan hun omgeving. We stimuleren bewonersparticipatie. Sociale controle is van meerwaarde in de aanpak en voorkoming van verkeersovertredingen, vervuiling en vernieling. We ondersteunen en faciliteren hierin goede initiatieven en zetten de buurtpreventienetwerken kracht bij.
Bij (her)inrichting van de openbare ruimte houden we consequent rekening met het veiligheidsaspect. Een slim ingerichte openbare ruimte verkleint de kans op leefbaarheids- en veiligheidsproblemen.

Onze inzet op Objectieve veiligheid / veel voorkomende en High Impact Crimes (HIC) criminaliteit:

We houden onze heterdaadkracht op peil. Dit doen we door onze boa’s informatiegestuurd in te zetten. Op die manier zorgen we dat ze op plaatsen en tijden worden ingezet waar dat het hardste nodig is. Bijv. op veelvoorkomende plekken van jeugdoverlast of fietsendiefstal.
We stellen een handhavingsarrangement met de politie op om verdere afspraken te maken over de samenwerking tussen de politie en de boa’s. Om elkaar goed aan te vullen en te versterken.
Om woninginbraken te voorkomen zetten we in op preventie (risicobewustzijn) en weerbaarheid (handelingsperspectief) bij inwoners. We zitten in op informatievoorziening en voorlichtingscampagnes (o.a. veiligheidsbijeenkomsten BuurtTent). Vanuit het woonbeleid wordt conform het Politiekeurmerk Veilig Wonen gewerkt. We trekken hierin gezamenlijk op met de woningcorporaties.
Met inwoners en ondernemers pakken we actuele veiligheidsvraagstukken aan en maken daarbij gebruik van beschikbare data en informatie.
We continueren de effectieve daderaanpak en nazorg ex-gedetineerden. Deze daderaanpak loopt onder andere via het Zorg- en Veiligheidshuis. Een goede samenwerking van alle relevante partijen uit het zorg, veiligheids- en justitiedomein draagt bij aan vermindering van recidive.
We zetten in op vermindering van steekwapens (en andere wapens) onder jongeren en richten ons op de achterliggende problematiek. De inzet daarbij is ook een afname van het aantal straatroven.
We blijven inzetten op preventieve activiteiten en vergroting bewustwording bij gebruikers van (motor)fietsen om fietsendiefstal te verminderen. Ook stimuleren we het gebruik van gecertificeerd hang- en sluitwerk door ondernemers.

Onze inzet op Subjectieve veiligheid / veiligheidsgevoel:

Een leef- en woonomgeving die schoon heel en veilig is draagt bij aan een gevoel van veiligheid in de eigen buurt. Dat is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. Dat betekent ook dat aan inwoners een actieve bijdrage wordt gevraagd door vervuiling tegen te gaan en kapotte zaken in de openbare ruimte bij de gemeente te melden.
De aanwezigheid in de wijk van wijkagenten, wijkboa’s en de stadsmarinier in de binnenstad dragen bij aan het veiligheidsgevoel.Zij zijn dagelijks aanwezig, staan dicht bij de inwoners en zijn gemakkelijk aanspreekbaar. Ze luisteren naar inwoners en ondersteunen en helpen hen. Dat kan ook zijn door hen gericht door te verwijzen. De ervaringen vanuit de Binnenstad nemen we mee in de versterking van de wijkgericht aanpak.
We verhogen de inzet op wijken waar het veiligheidsgevoel lager is dan het Helmondse gemiddelde.
Om vinger aan de pols te houden willen we het veiligheidsgevoel vaker meten dan alleen met de vierjaarlijkse veiligheidsmonitor op wijkniveau. Op basis van ontwikkelingen zetten we de beschikbare handhavingscapaciteit gericht in omdat we weten dat extra ogen en oren in de wijk helpen.

5.2 Bedrijvigheid en veiligheid

Of het nu gaat om ondernemers op de bedrijventerreinen of in de binnenstad: we hebben elkaar nodig om er voor te zorgen dat Helmond aantrekkelijk is en blijft om te leven, te werken, te winkelen en recreëren.

Onze inzet op Veilige Winkelgebieden

Samen met ondernemers pakken we veiligheidsproblemen actief aan. Onder andere door een goede samenwerking tussen de beveiligingsbedrijven, boa’s en politie. Een goed voorbeeld hiervan is de samenwerking met ondernemers op de Heistraat, politie en boa’s. Door de handen in een te slaan verbeteren we de veiligheid van de omgeving én verbeteren we tegelijk ook het ondernemersklimaat.
De problematiek in het winkelgebied heeft vooral betrekking op jeugdoverlast en diefstal. Maar ook zien we het aantal dak- en thuislozen toenemen in de binnenstad. Gezamenlijk zetten we ons in om de winkelgebieden schoon, heel en veilig te houden.
Overlastgevende jongeren in winkelgebieden geleiden we door naar het Jeugd Preventie Team (JPT).
De groeiende groep dak- en thuislozen krijgt meer aandacht via een integrale aanpak en waar mogelijk door onder andere de inzet van de bemoeizorg en toeleiding naar dag- en nachtopvang.
Bij de monitoring van toenemende leegstand en het wegvallen van winkels houden we het effect op de leefbaarheid/veiligheid in beeld.

Onze inzet op Veilige Bedrijventerreinen:

Veilige bedrijventerreinen zijn aantrekkelijke bedrijventerreinen. Investeren in de veiligheid zorgt er voor dat nieuwe bedrijven zich willen vestigen in Helmond en dat is goed voor de economische ontwikkeling van de stad. Dat doen we vooral met de Stichting Bedrijventerreinen Helmond, de politie en de gemeente samen rondom het Keurmerk Veilig Ondernemen. In het kader van deze samenwerking monitoren we de ontwikkelingen en blijven we gezamenlijk investeren in nieuwe en innovatieve manieren van samenwerking. Ook bekijken we daarin de bijdrage van de inzet van camera’s. Het doel is om de trend van de afname van criminaliteitscijfers vast te houden.
We willen de meldingsbereidheid van ondernemers verhogen, onder andere via Meld een Vermoeden.
Ondermijnende criminaliteit gaan we tegen door maatschappelijke coalities aan te gaan, zoals de Pilot Hoogeind waarin vastgoedeigenaren met hun huurders huurovereenkomsten afsluiten waarin verschillende barrières - zoals onaangekondigde bezoeken en het opleggen van boetes - worden opgeworpen om (drugs) criminaliteit te voorkomen en tegen te gaan.
We zetten extra in op bedrijventerrein Induma-Oost. We maken samen met partners afspraken over de maatregelen die we nemen om de problematiek aan te pakken en we streven naar certificering met Keurmerk Veilig Ondernemen.

Onze inzet op Veilig Uitgaan:

Uitgaan naar een restaurant, café of theater zorgt er voor dat onze stad leeft en bruist. Door de coronamaatregelen heeft deze sector flink moeten incasseren. Het is belangrijk dat het leefklimaat in de stad aantrekkelijk blijft voor jong en oud. We werken hierin intensief samen met horeca en politie om veilig uitgaan te stimuleren en te waarborgen.
We willen een goede balans tussen de functies vrije tijd/uitgaan en wonen in het centrumgebied. Daarom zetten we in op het voorkomen van ernstige overlast in het centrumgebied.
We blijven inzetten op preventie en heterdaadkracht. Hierbij maken we gebruik van het cameratoezicht in het uitgaansgebied. We evalueren het cameratoezichtsbeleid en bekijken op basis daarvan hoe we richting de toekomst hiermee omgaan.
Ook een avondje uit naar het voetbal moet in een feestelijke en veilige omgeving verlopen. Een landelijke trend is dat er steeds vaker extra inzet nodig is om dit in goede banen te leiden en er meer ongeregeldheden zijn. Samen met Helmond Sport, de supportersvereniging Helmond Sport, politie en OM zetten we ons, ieder binnen het eigen taakveld en verantwoordelijkheid, in voor het realiseren van een veilig en ordelijk verloop rondom de wedstrijden. Het Convenant Betaald Voetbal vormt hierin de leidraad.

Onze inzet op Veilige Evenementen:

Evenementen maken de stad bruisend. In 2024 komt er een nieuw gemeentelijk evenementenbeleid. Daarin gaat extra aandacht uit naar veiligheid en gezondheid rondom evenementen.
Organisatoren zijn verantwoordelijk voor een veilig verloop van een evenement, maar het is en blijft een samenspel om er voor te zorgen dat onze inwoners kunnen genieten van aantrekkelijke evenementen in de stad waarbij de veiligheid is gewaarborgd.
We houden rekening met schaarse beschikbaarheid vanuit hulpdiensten. Grote evenementen waar inzet nodig is van politie en andere hulpdiensten melden we tijdig aan en bereiden we samen goed voor. Zodat risico’s tijdig in kaart worden gebracht en passende maatregelen genomen worden om de veiligheid te borgen. We maken daarbij gebruik van een risicotaxatieinstrument.
Ook tijdens (grootschalige) evenementen zorgen we voor voldoende toezicht en handhaving om de veiligheidsvoorschriften te controleren en toe te zien op een ordelijk en veilig verloop.

Onze inzet op Veilig Toerisme:

Het toerisme in onze stad kenmerkt zich veelal door dagtoerisme. We spannen ons maximaal in om bezoekers van onze stad een mooie, positieve en veilige ervaring op te laten doen. Bij de inzet van handhavingscapaciteit houden we hiermee rekening, zodat er op dagen en tijden waarop het drukker is in de stad er een extra oogje in het zeil wordt gehouden.
De toename van B&B / Airbnb kan zorgen voor onveilig nachtverblijf en verminderde leefbaarheid in de buurt. We willen meer zicht op deze ontwikkeling krijgen, zodat we indien nodig op basis van de Huisvestingswet handhavend kunnen optreden.

5.3 Jeugd en Veiligheid

Risicojongeren zijn de komende jaren voor ons een belangrijke doelgroep om extra op in te zetten. Niet voor niets hebben we deze doelgroep benoemd als een accent in ons beleid. Maar we doen meer op het gebied van jeugd en veiligheid.

Onze inzet op jeugdoverlast:

Jeugdoverlast gaan we tegen vanuit het Jeugd Preventie Team (samenwerking met onder meer het jongerenwerk). Waar nodig treden we duidelijk en begrenzend op.
We intensiveren de samenwerking met scholen, want we willen gerichter inzetten op het voorkomen van overlast. Daarnaast willen we voorkomen dat ‘de broertjes en zusjes’ van overlastgevende jeugd zelf ook overlastgevend gedrag (gaan) vertonen. Daarom kijken we gelijktijdig naar de gezinssamenstelling en bieden gerichte opvoedondersteuning aan ouders.
Dat betekent samen met partners nog meer achter de voordeur komen bij overlastgevende jeugd om zicht te krijgen op hun sociale omgeving en gezinsstructuur.

Onze inzet op veiligheid in en om de school:

School moet een veilige plek zijn om te leren, maar ook om jezelf te kunnen ontwikkelen. Scholen worden steeds vaker geconfronteerd met allerlei veiligheidsproblemen. Bijvoorbeeld het bezit van drugs en steekwapens. Ook sexting komt voor waarbij jongeren onderling naaktfoto’s van elkaar uitwisselen en publiceren op sociale media of dreigen dit te doen. Om drugs- en wapenbezit tegen te gaan willen in samenwerking met scholen kluisjescontroles uitvoeren. En we willen aandacht besteden aan de bewustwording over sexting.

Onze inzet Jeugd, Alcohol en Drugs:

We zetten met het lokaal preventieakkoord (samenwerking met 50 lokale organisaties voor een gezonder Helmond) extra in op alcoholen drugspreventie.
Jongeren zijn het gebruik van drugs steeds normaler gaan vinden. Daardoor lijkt ook het gebruik toe te nemen. In het preventief jeugdbeleid is gezond opgroeien één van de centrale thema’s. Daarmee zetten we in op het terugdringen van het alcohol- en drugsgebruik.
We nemen deel aan het regionale programma Skip die Trip om drugsgebruik te denormaliseren. Vanuit het programma gaan we onder ander het gesprek aan met jongeren, ouders en professionals om de bewustwording te vergroten.
We zien toe op een strikte toepassing van de Drank- en horecawet en controleren hier actief op.

5.4 Fysieke veiligheid

Onze inzet op Verkeersveiligheid:

We proberen gedrag te beïnvloeden via voorlichting/communicatie en educatie. Daarbij werken we samen met het Platform Verkeersveiligheid Helmond en sluiten aan op regionale, provinciale en landelijke campagnes.
We handhaven op veelvoorkomende plekken van verkeersovertredingen (o.a. controles door boa’s rondom scholen).
Waar nodig nemen we infrastructurele maatregelen.
Eind 2023 voeren we een nieuw verkeersveiligheidsplan in, waarbij extra wordt ingezet op het uitbreiden van 30km zones.

Onze inzet op Crisisbeheersing & Rampenbestrijding:

Als gemeente hebben we 24/7 een Veiligheidspiket dat samen met de piketfunctionarissen van de VRBZO paraat is om tijdens crisis en rampen op te kunnen treden.
Hierbij zetten we in op het versterken en professionaliseren van een goede en interne crisisstructuur waarbij alle afdelingen weten wat er van hen verwacht wordt op welk moment.
We bereiden ons samen met de partners zo goed als mogelijk voor op (langdurige en onbekende) crises. We brengen risico’s en scenario’s in beeld. Het handelingsperspectief bij flexibele opschaling bij onbekende crises is geborgd.
We oefenen samen met Bevolkingszorg via het meerjarenplan Opleiden-Trainen-Oefenen.

Onze inzet op Brandveiligheid en Externe Veiligheid/Omgevingsveiligheid:

In nauwe samenwerking met de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost voeren we een scan brandveiligheid uit.
We vergroten het bewustzijn van brandveiligheid bij inwoners. Dit doen we door inwoners actief te informeren, ook met het oog op de toename van elektrische oplaadpunten, alternatieve verwarmingsmethoden en opslag van batterijen (bijv. elektrische fietsen) in schuren.
Met de omgevingsvisie brengen we de gezondheids- en veiligheidsrisico’s in kaart. Op deze risico’s bereiden ons voor.
We communiceren in samenwerking met de Veiligheidsregio en de Omgevingsdienst, over mogelijke veiligheidsrisico’s, zoals het vervoer van gevaarlijke stoffen per spoor.

5.5 Integriteit en veiligheid

Onze inzet op Ambtelijke en Bestuurlijke integriteit

We houden de basis op orde. Integriteitsbeleid, gedragscodes, meldprocedures en weten wie wanneer te betrekken.
We investeren in bewustwording én bewust houden. Integriteit staat op de agenda en is een regulier gespreksonderwerp. We dragen onze collectieve norm uit en maken deze bespreekbaar.
We zorgen voor een handelingsperspectief hoe om te gaan met dilemma’s.

Onze inzet op Veilige Publieke Taak (VPT):

Bestuurders en ambtenaren moeten hun werk veilig kunnen doen.
De randvoorwaarden houden we op peil: beschikbaarheid van agressieprotocollen, registratie van incidenten en opvolging door leidinggevenden. Bij bedreigingen tegen ambtenaren en andere professionals met een publieke taak wordt altijd aangifte gedaan bij politie en zorgen we voor nazorg. We besteden extra aandacht aan medewerkers die een groter risico lopen.
We dragen onze norm van een veilig publieke taak consequent uit en zorgen binnen de organisatie voor blijvende bewustwording.
Als gemeente hebben we een voorbeeldfunctie. We dragen daarom ons VPT-beleid ook uit naar partners en stimuleren hen ook binnen hun eigen organisatie hier afspraken over te maken. Hiervoor maken we gebruik van het protocol Veilige Publieke Dienstverlening.

Onze inzet op Polarisatie en Radicalisering:

We continueren onze aanpak in het voorkomen, bestrijden en aanpakken van polarisatie en radicalisering.
Binnen de aanpak van persoonsgerichte casuïstiek maken we gebruik van expertise van het Zorg- en Veiligheidshuis en het Expertteam radicalisering.
We verbeteren onze informatiepositie en samenwerking met maatschappelijk relevante organisaties. En investeren in opleiding en kennis van radicalisering en polarisatie binnen de eigen organisatie en bij onze partners zodat zij tijdig signalen kunnen herkennen.

5.6 Digitale Veiligheid

Onze inzet op Kwetsbaarheid van Informatie en Systemen:

We verminderen de kwetsbaarheid van systemen en zorgen voor een goed beveiligde opslag.
We werken actief samen met partners, waaronder het Regionaal Expertteam Digitale Veiligheid.
Als zich cyberaanvallen voordoen zorgen we voor schadebeperking doordat cybergevolgbestrijding op orde is en er op cyberincidenten is geoefend.

Onze inzet op Online Aangejaagde Ordeverstoringen:

We proberen in een vroeg stadium mogelijk online aangejaagde ordeverstoringen te signaleren. Bij concrete signalen en dreiging treffen we passende maatregelen en handelen daadkrachtig. We versterken hierin het handelingsperspectief. Op deze manier willen we potentiële ordeverstoringen in de kiem smoren.
Niet alleen online, maar ook op straat kunnen er signalen zijn. We zorgen voor korte lijnen met professionals in de wijken en buurten, zodat we informatie van de straat kunnen gebruiken voor onze informatiepositie en het monitoren van risico’s. Een voorbeeld daarvan is de aanpak van de onrust rondom de avondklok. We maken gebruik van de inzichten en aanbevelingen uit het onderzoek dat we hier samen met een aantal Brabantse steden naar hebben laten uitvoeren.