Hoofdstuk 1: Veiligheid in onze stad

1.1 Maatschappelijke ontwikkelingen

Vier jaar geleden is het integrale veiligheidsbeleid voor de periode 2019-2022 vastgesteld. Hoe anders zijn de omstandigheden nu. Niemand had (kunnen) voorzien met welke uitdagingen we in deze jaren werden geconfronteerd. Door de samenloop van maatschappelijke ontwikkelingen en (mondiale) crises zien we dat de polarisatie toeneemt en dat de samenleving en de rechtsstaat meer dan voorheen op de proef worden gesteld. Door de sociaaleconomische situatie krijgen steeds meer inwoners te maken met schulden, leven meer mensen op het bestaansminimum en daardoor groeit de groep kwetsbaren die vatbaar is voor de invloed van de onderwereld.

Ontwikkelingen vragen veel van ons en onze partners

De ontwikkelingen zijn een voedingsbodem voor een toenemende maatschappelijke tweedeling, onrust en geweldsincidenten. Zoals we dit bijvoorbeeld eerder zagen tijdens de onrust rondom avondklokrellen. Deze ontwikkelingen gelden niet alleen voor Helmond, maar hebben wel een grote impact op de stad en onze inwoners. Het laat nog meer zien wat het van ons en onze (maatschappelijke) partners vraagt. Want ook het vertrouwen in de politiek, de overheid en instanties is niet meer vanzelfsprekend.

We blijven investeren in veiligheid en leefbaarheid

De veiligheidsproblematiek die wij in Helmond kennen is hardnekkig en heeft een grootstedelijk karakter. De afgelopen jaren hebben we belangrijke stappen gezet en is er extra geïnvesteerd om deze problematiek aan te pakken. Maar daarmee zijn we er nog niet. Dat is ook gebleken uit het vergelijkend onderzoek met andere steden, uitgevoerd door Galan Groep. De komende jaren moeten we blijven investeren in de aanpak van veiligheid en leefbaarheid. Zeker ook met het oog op de schaalsprong die we als stad richting 2040 willen doormaken. De opgave om de veiligheid en de leefbaarheid te versterken gaat veel verder dan het tegengaan van criminaliteit alleen. Overlast door bijvoorbeeld rondhangende jeugd, een verkeerde inrichting van de openbare ruimte en verkeersgedrag zijn van grote invloed op de veiligheidsbeleving van onze inwoners.

1.2 Hoe we ervoor staan

We zien in onze stad verschillende ontwikkelingen op het gebied van veiligheid en leefbaarheid. Corona speelde daarin een grote rol. Doordat we meer thuis waren zagen we de woninginbraken flink afnemen en de online criminaliteit juist toenemen. Hierdoor zijn cijfers ook minder goed te vergelijken met de eerdere periode. We schetsen in deze paragraaf de belangrijkste bijzonderheden.

Vier op de vijf inwoners voelt zich veilig in de eigen buurt

We zien daarbij grote verschillen tussen de wijken. In de Binnenstad, Helmond-West en Rijpelberg geven relatief veel inwoners aan zich wel eens onveilig te voelen in de eigen buurt. Helmond breed voelt drie procent van de inwoners zich vaak onveilig.

Bepaalde wijken meer onder druk dan andere

In een aantal wijken van Helmond staat de leefbaarheid en veiligheid meer onder druk dan in andere wijken. De Binnenstad springt er op een veelvoud aan veiligheidsthema’s uit. Dat komt mede door de centrumfunctie van Helmond. Ook in Helmond-Oost, Helmond-Noord, Helmond-West en Rijpelberg gebeurt relatief veel en geven relatief veel inwoners aan dat zij overlast ervaren.

Bijna een op de tien inwoners heeft veel overlast van hangjeugd

In 2020 en 2021 was het aantal meldingen van jeugdoverlast hoog. Corona is hiervan een belangrijke oorzaak, doordat jongeren weinig mochten en konden door de restricties. Ook nam de overlast door vuurwerk toe.

Minder vermogensdelicten

De coronamaatregelen zorgden voor een ander leefpatroon waardoor mensen meer thuis waren. Een gevolg was een afname van het aantal vermogensdelicten, zoals woninginbraken, fietsendiefstallen en bedrijfsinbraken in 2020. Ook werden er aanzienlijk minder diefstallen gepleegd uit auto’s, vrachtwagens en werden er minder scooters gestolen. Sinds 2021 zien we hierin wel weer een toename, maar nog altijd lager dan het niveau van voor corona.

Fraude en cybercriminaliteit rukken steeds verder op

Door de opkomst van de digitale wereld zien we een stijging in het aantal meldingen en incidenten van fraude dat online plaatsvindt. Corona heeft dat doen toenemen. Daarbij realiseren we ons dat we slechts een topje van de ijsberg zien aangezien we weten dat de aangiftebereidheid relatief laag ligt. Bijna één op de zes inwoners geeft aan in de voorbije twaalf maanden slachtoffer te zijn geweest van een of meerdere vormen van online criminaliteit, waaronder fraude. Dit aandeel ligt aanzienlijk hoger dan het slachtofferschap van traditionele diefstal of van geweld.

Incidenten drugshandel nemen af, overlastmeldingen van drank en drugs niet

Het aantal bij de politie geregistreerde incidenten en misdrijven over het bezit, de handel en vervaardiging van drugs neemt de laatste jaren af. Dit geldt niet voor de incidenten en meldingen van overlast van drank en drugs die de politie registreerde. Ook dit verschilt sterk per wijk.

Overlast door personen met onbegrepen gedrag blijft toenemen

Al geruime tijd neemt de overlast door personen met onbegrepen (verward) gedrag toe. Ook in 2020 en 2021 was deze stijging aanzienlijk. De omvang van het probleem blijft groeien (sinds 2018 60% meer meldingen), maar ook de complexiteit en de ernst van de cases neemt toe.

Veiligheid en leefbaarheid is voor inwoners meer dan tegengaan criminaliteit

Voor het gevoel van veiligheid en leefbaarheid spelen voor onze inwoners ook andere zaken dan criminaliteit een rol. Inwoners geven aan dat ook zaken als overlast door vuurwerk, te hard rijden, parkeerproblemen en hondenpoep hierin een rol spelen.

Het gemiddeld rapportcijfer voor veiligheid is een 7,2

In de veiligheidsmonitor worden inwoners gevraagd naar een rapportcijfer voor veiligheid. Het gemiddelde cijfer voor Helmond komt uit op een 7,2. Ook hierin zien we de verschillen in de wijken terugkomen; variërend van een 6,6 tot een 8.